Eind maart 2020 richtte het RIVM de Corona Gedragsunit op. De eerste fase van de pandemie was aan de gang en Nederland stevende af op een lockdown. Het besef groeide dat verandering in gedrag een belangrijke sleutel was tot het remmen van de verspreiding van het virus. Gedragswetenschappelijke expertise was echter nog niet ondergebracht in de nationale crisisstructuur.  

Door het Nationaal Kernteam Crisiscommunicatie (NKC) en het RIVM werden experts bij elkaar gebracht die binnen een week een nieuw team oprichtten: de RIVM Corona Gedragsunit. Een unit met een onderzoeksprogramma, startfinanciering, een onafhankelijke Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) en een samenwerking met de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en in Nederland.  

Maar hoe pak je zoiets groots als een pandemie aan, als niemand dit ooit eerder heeft meegemaakt? Ook al bieden de gedragswetenschappen een goede basis om gedrag, welzijn en vertrouwen te monitoren en te ondersteunen, de omvang en dynamiek van de crisis en de besluitvorming was ongekend. Daaraan bijdragen terwijl er nog geen gedragswetenschappelijke unit bij het RIVM bestond, was een enorme uitdaging.  

Sindsdien zijn efficiënte werkwijzen ontwikkeld en is veel onderzoek gedaan. De gedragsinzichten die dat onderzoek opleverden zijn vertaald in aandachtspunten voor communicatie en beleid. De Gedragsunit heeft op die manier met grote regelmaat betrouwbare landelijke en regionale cijfers over de ontwikkelingen in onder andere draagvlak en naleving van maatregelen, welzijn, vertrouwen in beleid onder burgers en organisaties, en vaccinatiebereidheid geleverd en van duiding voorzien. De resultaten zijn ingezet voor het beantwoorden van vragen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)), het kabinet, het NKC, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid)), GGD’en, gemeenten, het OMT Outbreak Management Team (Outbreak Management Team) en de landelijke media.