Om infectieziekten goed te kunnen bestrijden is kennis over immunologie en vaccins onmisbaar. Het is belangrijk om te weten hoe goed het afweersysteem van mensen werkt en hoe we de bescherming door het afweersysteem verder kunnen verbeteren. Bij deze bescherming spelen vaccins een belangrijke rol. Die trainen het afweersysteem van mensen. 

Het menselijk lichaam heeft een verdedigingssysteem tegen ziekten: het afweersysteem, ook wel het immuunsysteem genoemd. Dit systeem beschermt mensen elke dag tegen bacteriën, virussen en andere ziekteverwekkers. Immunologie is de wetenschap die onder andere onderzoekt hoe dit werkt en waarom mensen wel of niet ziek worden na contact met een ziekteverwekker. 

Vaccinologie: trainen van het afweersysteem met vaccins

Vaccins zijn middelen die ons immuunsysteem trainen. Door een vaccin maakt ons lichaam kennis met een ziekteverwekker, zonder dat we daar ziek van worden. Zo bereiden we ons afweersysteem voor op contact met de ziekteverwekker. We worden dan meestal niet of veel minder ziek en remmen verdere verspreiding van de ziekteverwekker af. Een aantal vaccins die beschermen tegen ernstige infectieziekten zijn gratis beschikbaar via het Rijksvaccinatieprogramma (RVP).

Onderzoek naar bescherming tegen infectieziekten

Het RIVM onderzoekt hoe goed de Nederlandse bevolking beschermd is tegen infectieziekten en hoe we die bescherming verder kunnen verbeteren. Het RIVM werkt daarvoor samen met onderzoekers, artsen, beleidsmakers en internationale organisaties. Het RIVM werkt bijvoorbeeld aan:

  • Immuunsurveillance: Het RIVM volgt voortdurend hoe goed mensen in Nederland zijn beschermd tegen verschillende infectieziekten. Daarvoor meten onderzoekers bijvoorbeeld de hoeveelheid antistoffen in het bloed van mensen in verschillende leeftijdsgroepen.
  • Wetenschappelijk onderzoek: Het RIVM onderzoekt hoe het afweersysteem reageert op infecties en op vaccins. Daarmee leren we welke factoren belangrijk zijn voor een goede bescherming en wie vaker ernstig ziek worden door infectieziekten, zoals ouderen of jonge kinderen.
  • Klinische studies: Het RIVM doet ook studies bij mensen. Bijvoorbeeld om te zien hoe lang vaccins beschermen en waarom ze bij sommige mensen beter werken dan bij anderen.

Al deze kennis is van groot belang voor een zo goed mogelijke bescherming van de Nederlandse bevolking tegen infectieziekten. Deze kennis gebruikt het RIVM bijvoorbeeld om het Rijksvaccinatieprogramma en andere vaccinatie- en preventieprogramma’s steeds te blijven verbeteren. Door goed onderzoek, voortdurende monitoring en snelle aanpassing kunnen we uitbraken van ziekten voorkomen of beperken. En blijven de Nederlandse bevolking en vooral kwetsbare groepen, zoals baby’s en ouderen, zo goed mogelijk beschermd.