Het meemaken van een ramp of (sluimerende) crisis kan zowel materieel, lichamelijk als geestelijk impact hebben. Goede psychosociale hulpverlening en passende nazorg helpt de gevolgen van zo’n gebeurtenis op de mentale gezondheid te voorkomen en te beperken. Het RIVM adviseert en ondersteunt de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en en andere overheden bij hun taken. Bij (de voorbereiding op) een ramp of crisis adviseert het RIVM over het nut, de noodzaak en de aanpak van gezondheidsonderzoek en psychosociale hulpverlening.

Psychosociale hulpverlening (PSH psychosociale hulpverlening (psychosociale hulpverlening))

PSH heeft als doel om bij te dragen aan een gevoel van controle, veiligheid, geruststelling, zelfredzaamheid van individu en gemeenschap, sociale verbondenheid en hoop. Met mogelijke reacties, behoeften en problemen van slachtoffers kan de PSH worden onderverdeeld in:

  • basishulp (veiligheid, medische zorg, eten, drinken, medicatie, onderdak);
  • informatie (over de gebeurtenis, de stand van zaken, het lot van dierbaren, mogelijke stressreacties);
  • emotionele en sociale steun (luisterend oor, betrokkenheid, erkenning);
  • praktische hulp (administratie, huishouden, juridisch advies, financiële ondersteuning);
  • zorg bij (mentale) gezondheidsklachten (preventie, signaleren, diagnose en behandeling).

Gezondheidsonderzoek bij rampen (GOR)

Bij een ramp of (sluimerende) crisis zoals bijvoorbeeld een zwaar ongeval, (milieu-)incident of uitbraak van infectieziekten kan gezondheidsonderzoek worden ingezet. Het doel daarvan is om inzicht te krijgen in welke gezondheidsgevolgen de ramp heeft en of getroffenen behoefte hebben aan ondersteuning en/of zorg. Een tijdig uitgevoerd gezondheidsonderzoek:

  • levert gegevens voor de hulpverlening;
  • is een signaal dat getroffenen serieus worden genomen;
  • voorkomt dat vragen over de gezondheid van betrokkenen op langere termijn niet te beantwoorden zijn.

Voor meer informatie zie Nazorg bij rampen en incidenten | RIVM.

Gezondheidsonderzoek COVID-19

Het RIVM doet binnen verschillende afdelingen onderzoek naar de gevolgen van de coronapandemie. Een van die onderzoeken is de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19. Het doel hiervan is om te zorgen voor goede informatie over de gevolgen van COVID-19 voor de (mentale) gezondheid van de bevolking. Met deze informatie adviseert en ondersteunt het Netwerk GOR beleidsmakers en professionals. Daarnaast geven de resultaten inzicht in risico’s en kwetsbaarheden die ook los van deze crisis aandacht verdienen. Ook leert het ons hoe we in de toekomst beter pandemisch paraat kunnen zijn. Het onderzoek duurt vijf jaar (2021-2025) en baseert zijn bevindingen op resultaten uit verschillende bronnen. Denk hierbij aan terugkerende kwartaalonderzoeken, huisartsenregistratiestudies, literatuuronderzoeken, gezondheidsmonitors en expertbijeenkomsten. Voor meer informatie zie https://www.rivm.nl/gor-covid-19.