Het is belangrijk dat vaccins goed werken en beschermen tegen ziekte. Tegelijkertijd is de veiligheid voor de gezondheid van groot belang. Deze pagina beschrijft hoe coronavaccins werken en hoe de veiligheid wordt beoordeeld.

Veiligheid van vaccins

Een vaccin mag pas gebruikt worden als het is goedgekeurd. In Europa is dit de taak van het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA). In Nederland is het de taak van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Zij beoordelen de veiligheid van de COVID-19-vaccins. Ook nadat vaccins zijn goedgekeurd, wordt de werking van de vaccins in de gaten gehouden en bijwerkingen. Op coronavaccinatie.nl staat meer informatie over de veiligheid van de vaccins.

Werking van vaccins 

Eén jaarlijkse coronaprik met een mRNA-vaccin in het najaar biedt voldoende bescherming. Alleen op indicatie van de behandelend arts kunnen meerdere vaccinaties per jaar gegeven worden. 

Weerstand (opnieuw) opbouwen tegen het virus

Door vaccinatie bouwt het lichaam weerstand op tegen het virus. Ook een infectie met het coronavirus zelf zorgt daarvoor. Mensen worden dan minder snel ziek of minder ernstig. Als de laatste vaccinatie of infectie langer geleden is, dan neemt de bescherming tegen corona af. Een vervolgvaccinatie helpt om de afweer weer op peil te brengen. 

Kans op besmetting na vaccinatie 

Het is mogelijk om na de coronaprik nog corona te krijgen. De kans om daar (ernstig) ziek van te worden is wel kleiner, omdat vaccinatie daartegen beschermt. Ook gaat het virus minder makkelijk over van de ene persoon naar de andere. Dat is onderzocht voor de alfa-, delta-, en omikron-variant.  (VASCO). 

Besmettelijkheid bij een infectie

Je bent besmettelijk 1 à 2 dagen voordat je klachten krijgt. De eerste dagen nadat je klachten hebt gekregen, ben je het meest besmettelijk. Dit neemt snel af en na 5 dagen ben je meestal niet meer besmettelijk. Als je hoest en niest ben je besmettelijker. Wees voorzichtig met mensen met een kwetsbare gezondheid die ernstig ziek kunnen worden van een luchtweginfectie. Draag zo nodig een mondneusmasker als je klachten hebt en geen afstand kunt houden. Zie voor meer adviezen: COVID-19 | RIVM

Bescherming tegen varianten van het coronavirus 

Het is normaal dat een virus verandert. Wereldwijd zijn er verschillende varianten van het coronavirus gevonden. Dat betekent niet dat het vaccin dan niet meer werkt. Het gaat namelijk maar om kleine veranderingen in het virus. Ook als een vaccin iets minder werkzaam is tegen een variant, kan het nog steeds bescherming bieden tegen ernstige ziekte en sterfte.

Internationaal onderzoek naar werking vaccin

Varianten van het virus worden (internationaal) onderzocht om te beoordelen hoe ze reageren op de vaccins. Ook het RIVM doet onderzoek naar varianten van het coronavirus. Lees hier meer over op de pagina Varianten van het coronavirus. Vaccins worden vervolgens aangepast. Zo zijn de mRNA-vaccins meerdere keren aangepast. Het huidige vaccin is aangepast op de XBB.1.5 variant van het coronavirus.

Effectiviteit van de vaccins

Het RIVM onderzoekt of het vaccin daadwerkelijk voorkomt dat mensen door corona ernstig ziek worden en in het ziekenhuis terecht komen. Dat heet de relatieve vaccineffectiviteit van het vaccin. Dit doet het RIVM onder andere door de analyse van registratiegegevens.

Coronavaccins in Nederland

In Nederland worden 2 coronavaccins gebruikt. 

Soorten vaccins

  • Het vaccins van BioNTech/Pfizer is een mRNA-vaccin. In dit RNA ribonucleic acid (ribonucleic acid) zit een vetbolletje met daarin een instructie (code) die ervoor zorgt dat je cellen spike-eiwitten gaan maken. Dit zijn de uitsteeksels op de buitenkant van het coronavirus. Het afweersysteem herkent deze spike-eiwitten als lichaamsvreemd en gaat antistoffen maken. 
  • Het vaccin van Novavax is een subunit eiwitvaccin. In het vaccin zitten hele kleine deeltjes met spike-eiwit, dat is nagemaakt in het laboratorium. Ook zit er een hulpstof in die de afweerreactie van het lichaam op dit eiwit versterkt. Als reactie op dit vaccin zal het lichaam na de prik antistoffen aanmaken tegen het spike-eiwit. Als het lichaam later in contact komt met het coronavirus, herkent het afweersysteem het spike-eiwit op het virus. Het afweersysteem gaat dan antistoffen aanmaken. 

Bijsluiters van de COVID-19-vaccins

BioNTech/Pfizer (Comirnaty) 

Officiële bijsluiter 

Vaccin in het kort 

Novavax

Officiële bijsluiter

Vaccin in het kort

In de mRNA-vaccins van BioNTech/Pfizer zit geen gelatine, kippeneiwit of antibioticum.