Milieufactoren veroorzaken in Nederland ongeveer 6% van de ziektelast. Ruim driekwart daarvan wordt veroorzaakt door luchtverontreiniging.

Effect luchtverontreiniging en ziektelast

Het effect van luchtverontreiniging is qua ziektelast ongeveer vergelijkbaar met het effect van overgewicht (5%) en groter dan het effect van overmatig alcoholgebruik (3%) of het eten van te weinig fruit of groente (2%). In Nederland, Europa en wereldwijd staat buitenluchtverontreiniging op de negende plaats als oorzaak van levensduurverkorting en ziektelast (Maas et al. 2015). Maas et al. (2015) geeft een uitgebreid overzicht van de berekende ziektelast door PM2,5 fijnstof (fijnstof) in Nederland, gebaseerd op relatieve risicocijfers uit WHO World Health Organization (World Health Organization ) studies REVIHAAP en HRAPIE en de ESCAPE studie (zie onderstaande tabel) (Pedersen et al. 2013; WHO 2013a; WHO 2013b).

Tabel. Omvang van een aantal aan fijn stof (PM2,5) en NO2 Stikstofdioxide (Stikstofdioxide) gerelateerde ziektebeelden in 2013 ten opzichte van de situatie zonder luchtverontreiniging. De getallen kennen een onzekerheidsmarge: voor de schatting van de levensduurverkorting is deze ca. 30%; voor de andere effectmaten is deze groter (Maas et al. 2015).

Gezondheidsindicator Ziektelast door fijn stof en NO2 Aandeel in de totale ziektelast

Vroegtijdige sterfte bij blootstelling gedurende gehele levensduur

Levensduurverkorting bij langjarige blootstelling

13 maanden per persoon gemiddeld

 

Jaarlijkse gezondheidseffecten die daarnaast optreden

Postneonatale sterfte

13 per jaar

8% van de totale postneonatale sterfte

Bronchitisklachten onder kinderen met luchtwegaandoeningen (aantal kinderen)

12.400

15% van kinderen met klachten; 1% van alle kinderen

Jaarlijks aantal nieuwe gevallen van chronische bronchitis bij volwassenen

6.900

21% van alle bronchitispatiënten; <0,1% onder alle volwassenen

Aantal vroegtijdige doden door verhoogde dagelijkse niveaus PM10 fijnstof (fijnstof) en O3

2.400

2% van alle jaarlijkse sterftegevallen

Ziekenhuisspoedopnamen voor hart/vaatklachten

2.600

1% van alle klinische opnamen voor hart- en vaatklachten

Ziekenhuisspoedopnamen voor luchtwegklachten

2.200

2% van alle klinische opnamen voor luchtwegklachten

Werkverzuim (dagen)

4.500.000

6% van het totale verzuimdagen

Aantal dagen met klachten bij kinderen met astma

500.000

6% van het totale aantal astmaklachten onder astmatische kinderen

Dagen met beperkte lichamelijke activiteit (inclusief werkverzuim, ziekenhuisspoedopnames, dagen met klachten)

20.000.000

6% van het totale jaarlijks aantal dagen met beperkte activiteit (gemiddeld is dat 1 dag per jaar door luchtverontreiniging)

Laag geboortegewicht (<2500g)

2.400

21% van alle lage geboortegewichten (1% van alle geboortes)

Longkanker

1.200

11% van alle longkankersterfte

Een causale relatie tussen luchtverontreiniging en diverse gezondheidseffecten wordt ondersteund door een combinatie van epidemiologische en toxicologische studies. Bovendien is er sprake van steeds meer inzicht in werkingsmechanismen en concentratie-responsfuncties. De WHO studies REVIHAAP en HRAPIE, het HEI rapport en het IARC International Agency for Research on Cancer (International Agency for Research on Cancer) rapport en de recente publicatie van de Global Burden of Disease (Cohen et al. 2017) en de Gezondheidsraad (Gezondheidsraad 2018) geven goed inzicht van de bewijslast  voor verschillende gezondheidsuitkomsten. Voor sommige gezondheidseffecten zijn met behulp van deze concentratie-responsfuncties de lokale effecten door te rekenen (kwantificeren van gezondheidseffecten).

Effecten luchtverontreiniging nemen sterk af bij verminderde blootstelling

Studies tonen ook aan dat als de blootstelling aan luchtverontreiniging wordt verminderd, de effecten van luchtverontreiniging in de algemene bevolking ook sterk afnemen. Onderzoek in de VS Verenigde Staten (Verenigde Staten) laat zien dat verbeteringen van de luchtkwaliteit sinds de jaren negentig geassocieerd zijn met een toename van de levensverwachting (Correia et al. 2013; Pope et al. 2009), vermindering van bronchitissymptomen (Berhane et al. 2016) en verbetering van de longfunctie (Gauderman et al. 2015) bij kinderen. In een Japans onderzoek naar het effect van een maatregel ter vermindering van de dieseluitstoot van auto’s, werden afnames van de totale sterfte en sterfte aan hart- en vaatziekten, ischemische hartziekten, cerebrovasculaire aandoeningen, longaandoeningen en longkanker gevonden (Yorifuji et al. 2016). In het REVIHAAP rapport (WHO 2013a) wordt een nader overzicht gegeven van studies die gezondheidswinst laten zien van verbetering van de luchtkwaliteit (zowel door maatregelen als ongeplande afnames van de luchtverontreiniging). Inzetten op een afname van luchtverontreiniging is dus een bewezen, effectieve maatregel om de volksgezondheid te verbeteren.

Referenties

  • Berhane K, Chang CC, McConnell R, et al. (2016) Association of Changes in Air Quality With Bronchitic Symptoms in Children in California, 1993-2012. JAMA 315(14):1491-501
  • Cohen AJ, Brauer M, Burnett R, et al. (2017) Estimates and 25-year trends of the global burden of disease attributable to ambient air pollution: an analysis of data from the Global Burden of Diseases Study 2015. Lancet 389(10082):1907-1918
  • Correia AW, Pope CA, 3rd, Dockery DW, Wang Y, Ezzati M, Dominici F (2013) Effect of air pollution control on life expectancy in the United States: an analysis of 545 U.S. counties for the period from 2000 to 2007. Epidemiology 24(1):23-31
  • Gauderman WJ, Urman R, Avol E, et al. (2015) Association of improved air quality with lung development in children. N Engl J Med 372(10):905-13
  • Gezondheidsraad (2018 ) Gezondheidswinst door schonere lucht.  Gezondheidsraad Nr. 2018/01
  • Maas R, Fischer P, Wesseling J, Houthuijs D, Cassee FR (2015) Luchtkwaliteit en gezondheidswinst.  Bilthoven: RIVM, 2015
  • Pedersen M, Giorgis-Allemand L, Bernard C, et al. (2013) Ambient air pollution and low birthweight: a European cohort study (ESCAPE). Lancet Respir Med 1(9):695-704
  • Pope CA, 3rd, Ezzati M, Dockery DW (2009) Fine-particulate air pollution and life expectancy in the United States. N Engl J Med 360(4):376-86
  • WHO World Health Organization (World Health Organization ) (2013a)  Review of evidence on health aspects of air pollution - REVIHAAP Project: Technical Report. Copenhagen: WHO  Regional Office for Europe, 2013
  • WHO (2013b) Health risks of air pollution in Europe – HRAPIE project. New emerging risks to health from air pollution – results from the survey of experts .  Copenhagen: WHO Regional Office for Europe, 2013
  • Yorifuji T, Kashima S, Doi H (2016) Fine-particulate Air Pollution from Diesel Emission Control and Mortality Rates in Tokyo: A Quasi-experimental Study. Epidemiology 27(6):769-78