Nucleaire installaties zijn volgens de Kernenergiewet inrichtingen "waarin kernenergie kan worden vrijgemaakt, splijtstoffen kunnen worden vervaardigd, bewerkt of verwerkt, dan wel splijtstoffen worden opgeslagen".

De nucleaire installaties in Nederland zijn:

• de kerncentrale in Borssele;
• de Centrale Opslag Voor Radioactief Afval (COVRA Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval) ) in Nieuwdorp in de gemeente Borsele;
• de onderzoeksreactor van het Reactor Instituut Delft (RID), onderdeel van de TU Technische Universiteit (Technische Universiteit) in Delft;
• de Hoge Flux Reactor van vergunninghouder NRG Nuclear Research and consultancy Group (Nuclear Research and consultancy Group) in Petten;
• de uraniumverrijkingsfabriek van Urenco URanium ENrichment COmpany (URanium ENrichment COmpany) in Almelo;
• de kerncentrale in Dodewaard (in maart 1997 buiten werking gesteld).

Elke nucleaire installatie meet zelf hoeveel radioactiviteit de installatie in afvalwater en ventilatielucht loost. Het RIVM controleert deze metingen acht keer per jaar. Met deze 'contra-expertise' controleert het RIVM of de analyses die de installatie zelf uitvoert, betrouwbaar zijn. De te analyseren monsters worden verspreid over het jaar genomen.

Dit betreft zowel afvalwatermonsters als filters waarmee de uitgaande ventilatielucht van de nucleaire installatie is bemonsterd. RIVM bepaalt de activiteitsconcentratie van gammastralers, totaal-alfa, ³H en ⁸⁹Sr + ⁹⁰Sr in afvalwater, en van ³H, ¹⁴C en gammastralers in ventilatielucht. De monsters worden geanalyseerd op het radionuclidenlab.

In de vergunningen is vastgelegd wat het maximum is aan gammastraling dat een nucleaire installatie mag toevoegen aan de omgeving. Het RIVM meet deze gammastraling continu aan het hek van de kerncentrale Borssele en bij de COVRA Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval). De metingen zijn on-line in te zien in Bilthoven. Bij overschrijding van een alarmniveau worden automatisch medewerkers van het RIVM gealarmeerd. In de meeste gevallen betreft het werkzaamheden op het terrein waarbij kortdurend apparatuur, materialen of radioactieve bronnen zijn verplaatst.

Nederland heeft het OSPAR-verdrag voor de bescherming van het milieu in het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan (inclusief de Noordzee) ondertekend. Nederland is onder andere verplicht om alle lozingen van nucleaire installaties te melden die daarin terecht kunnen komen. De rijksoverheid is verantwoordelijk voor het verzamelen en het rapporteren van de Nederlandse lozingsgegevens. Daarnaast moeten de aan OSPAR deelnemende landen aannemelijk maken dat de nucleaire installaties gebruik maken van de Best Available Techniques (BAT) en de Best Environmental Practices (BEP).