GenX is een technologie die wordt gebruikt om coatings (fluorpolymeren) te maken. Sinds 2012 gebruikt fabrikant Chemours in Dordrecht de GenX-technologie als vervanging van PFOA (perfluoroctaanzuur ). Omwonenden kunnen op verschillende manieren te maken krijgen met de chemische stoffen die gebruikt worden bij de GenX-technologie. Het RIVM heeft onderzoek gedaan naar deze chemische stoffen in de lucht en in het water.
Zeer Zorgwekkende Stof
Sinds juni 2019 heeft GenX in Europa de status van Zeer Zorgwekkende Stof. Wat betekent dit in de praktijk?
Bodem
Het RIVM heeft risicogrenzen berekend voor PFOS (perfluoroctaansulfonaten), PFOA (perfluoroctaanzuur ) en GenX in grond en bagger. Ook hebben wij een risicogrens berekend voor GenX in bodem en grondwater.
Drinkwater
GenX in drinkwater bij drie Nederlandse drinkwaterbedrijven is verhoogd, maar veilig. Het RIVM heeft een richtwaarde voor drinkwater afgeleid.
Lucht
Het RIVM heeft berekend in welke mate GenX vrijkomt uit de schoorsteen van Dupont/Chemours en wat dat betekent (december 2016).
Moestuinonderzoek
RIVM heeft onderzocht in hoeverre PFOA (perfluoroctaanzuur ) en GenX terecht komen in moestuinen in Dordrecht en Helmond.
Oppervlaktewater
De GenX-stoffen zijn relatief weinig giftig voor waterorganismen zelf, maar kunnen een probleem vormen als ze via vis in de voedselketen terecht komen.
Chemours heeft PFOA-verbindingen vervangen door de GenX technologie. PFOA (perfluoroctaanzuur ) en GenX zijn beiden per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS). Bij de GenX technologie worden twee stoffen gebruikt, genaamd FRD-902 (ammonium, : 2,3,3,3-tetrafluor-2-(heptafluoropropoxy)propanoaat) en FRD-903 (2,3,3,3-tetrafluor-2-(heptafluoropropoxy)propaanzuur). Dit zijn twee fluorhoudende stoffen die erg op elkaar lijken. FRD-902 is een ammonium zout, en FRD-903 is de zuurvorm hiervan. Tijdens het productieproces wordt bovendien de fluorverbinding E1 gevormd. Een deel van de stoffen FRD-903 en E1 wordt via de fabrieksschoorsteen uitgestoten naar lucht, FRD-902 en FRD-903 verdwijnen voor een deel naar het afvalwater. Dit afvalwater wordt voorgezuiverd en daarna afgevoerd naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie.
Schadelijke effecten
De schadelijke effecten van GenX stoffen zijn deels vergelijkbaar met die van PFOA. Laboratoriumgegevens geven aan dat het mogelijk kankerverwekkend is voor de mens. Ook heeft het effecten op de lever. GenX stoffen zijn minder schadelijk voor de voortplanting dan PFOA.
Bij het vaststellen van de gezondheidskundige grenswaarde heeft het RIVM een extra veiligheidsmarge gehanteerd, onder andere vanwege onzekerheid over de mate waarin FRD-903 zich ophoopt in het lichaam.
Nieuwsberichten
- Risicogrens voor GenX in bodem en grondwater
- Groenten uit Helmondse moestuin veilig
- Bodem en irrigatiewater in moestuinen rond Chemours kunnen worden gebruikt
- Blootstelling GenX en PFOA via moestuingewassen overschrijdt grenswaarden niet
- Lijst met potentieel Zeer Zorgwekkende stoffen basis voor aanscherping milieuvergunningen
- GenX in drinkwater van drie drinkwaterbedrijven verhoogd, maar veilig
- Meer kennis nodig over milieu effect GenX
- Naar verwachting geen risico omwonenden Chemours door uitstoot GenX
Informatiebladen
Documenten
- Risicogrenzen GenX (HFPO-DA) voor grond en grondwater
- Risicobeoordeling van GenX en PFOA in moestuingewassen in Helmond
- GenX en PFOA in grond en irrigatiewater in moestuinen rondom DuPont Chemours
- Toelichting status onderbouwing normen_16 mei 2018
- Advies beoordeling GenX in oppervlaktewater
- Advies richtwaarde drinkwater voor GenX technologie (FRD902)
- Begeleidende brief afleiding richtwaarde FRD903 in drinkwater
- Onderzoek naar GenX in de lucht: Evaluation of substances used in the GenX technology by Chemours, Dordrecht
- Onderzoek naar indicatieve waterkwaliteitsnormen voor stoffen in de GenX-technologie
- Brief over Advies richtwaarde PFOA Drinkwater
- Afleiding richtwaarde voor PFOA in drinkwater
