Uit beschikbare onderzoeken blijkt dat er gezondheidsklachten kunnen zijn bij omwonenden van veehouderijen. Een schematische voorstelling van de oorzaak-effectketen in de veehouderij is weergegeven in de Figuur 'Oorzaak-effectketen veehouderij-gerelateerde gezondheidsklachten'. Als bekend is, welke agentia uitgestoten worden, hoe deze agentia zich verspreiden naar de lokale omgeving en als de concentraties in de verschillende milieucompartimenten gemodelleerd of gemeten zijn, kan de blootstelling van de mens worden geschat. Het effect van deze blootstelling kan dan worden berekend, als er dosis- effectrelaties voorhanden zijn.
Figuur. Oorzaak-effectketen veehouderij-gerelateerde gezondheidsklachten (Bron: Winkel et al., 2016).
Door per agens de oorzaak-effectketen in beeld te hebben, kunnen eventuele maatregelen ontwikkeld en ingezet worden in verschillende fasen van deze keten om de gezondheid te beschermen. Deze maatregelen kunnen ingrijpen op de oorzaak (bron), in de verspreiding of op de blootstelling aan schadelijke componenten. Afstand creëren tussen veehouderijen en omwonenden kan hier in elk geval aan bijdragen, ook als de oorzaak niet precies duidelijk is: afstand leidt tot verdunning van de directe emissies en daarmee tot verlaging van blootstelling. Afstandscriterium met maatwerk gaat verder in op het door de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en gehanteerde afstandscriterium.
Ook kunnen gezondheidseffecten in de keten bekend zijn zonder dat een (dosis-effect)relatie bekend is. Er zijn dan soms toch algemene maatregelen te nemen om gezondheidsrisico’s te verkleinen, zoals bijvoorbeeld extra aandacht voor hygiënemaatregelen in de stal, waardoor de kans op (de overdracht van) infectieziekten wordt verlaagd. Zie Maatregelen om zoönose te beperken, voor een overzicht van mogelijke maatregelen.
Winkel, A., Wouters, I.M., Hagenaars, T.J., Heederik, D.J.J., Ogink, N.W.M. en Vermeij, I. (2016). Additionele maatregelen ter vermindering van emissies van bioaerosolen uit stallen: verkenning van opties, kosten en effecten op de gezondheidslast van omwonenden. Wageningen UR (Wageningen University en Research) Livestock Research (Livestock Research rapport 949). https://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/505950