De doelgroep van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) zijn kwetsbare mensen die onvoldoende bereikt worden door de reguliere zorg. Denk aan mensen die dakloos zijn, personen met verward gedrag, ongedocumenteerden en personen met een psychiatrische stoornis in sociaal isolement. Deze groepen hebben extra aandacht nodig omdat zij niet vanzelfsprekend de zorg en/of hulp krijgen die ze nodig hebben. Voor deze doelgroep wordt een landelijke OGGZ-monitor uitgevoerd, die aansluit bij de regionale OGGZ en handvatten biedt voor regionaal en landelijk beleid.  Deze monitor is opgezet in het kader van het Gezondheidsonderzoek COVID-19. 

Methode

Deze specifieke gezondheidsmonitor verschilt van de gezondheidsmonitors voor de andere doelgroepen. Om te beginnen is aantal mensen waar het over gaat veel kleiner. Ook vraagt onderzoek doen naar moeilijk bereikbare groepen een andere aanpak. Daarom wordt in deze monitor gebruikgemaakt van gegevens van bijvoorbeeld politie, zorgverzekeraars, woningbouwverenigingen en maatschappelijke dienstverlening. Dit geeft bijvoorbeeld zicht op huisuitzettingen, verward gedrag en andere meldingen die bij politie binnenkomen.  

Juist de GGD’en en gemeenten verlenen zorg aan deze doelgroepen en/of organiseren meldpunten waar deze groepen in beeld komen. Het doel van deze gezondheidsmonitor is om deze gegevens te gebruiken om omvang en trends zichtbaar te maken. Verder wordt er ook een literatuuronderzoek opgezet. Hierbij kijken we naar kwalitatieve studies die laten zien hoe de coronacrisis impact heeft gehad op deze doelgroep. 

Resultaten in 2023 en 2025

De eerste resultaten van deze monitor zijn op 4 juli 2023 gepubliceerd op GGD GHOR Nederland. Daaruit bleek onder andere dat het inzicht ontbreekt in de OGGZ-groep met ernstige problemen op meerdere leefdomeinen en gebrek aan zorg.

In een vervolgonderzoek dat in 2024 is gestart, zijn 5 doelgroepen beter in beeld gebracht. Op 3 juli 2025 zijn de resultaten hiervan gepubliceerd. Hieruit bleek dat de meest kwetsbare mensen met ernstige zorgtekorten vallen vaak buiten de zorg en signalering hapert. 

Per doelgroep is een factsheet geschreven: 

Naast deze vijf factsheets is een inleidende factsheet geschreven die beschrijft wat de OGGZ is, welke doelgroepen onder de OGGZ vallen, en wat het belang is van het opzetten van een landelijke monitor. Daarnaast is een overzicht met geschikte landelijke databronnen met betrekking tot de OGGZ-doelgroep opgesteld. 

Ook zijn er drie handleidingen opgesteld om de uitgevoerde pilots te kunnen herhalen door andere GGD’regio’s.