De deelnemers van de expertbijeenkomsten in 2022 waren jongeren, studenten, onderzoekers, beleidsmakers, zorgprofessionals en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties. We presenteren hun inzichten naar aanleiding van meetronde 3 van het kwartaalonderzoek en de Gezondheidsmonitor Jeugd 2021. De deelnemers gaven uitleg, adviezen en praktische oplossingen. De uitkomsten op deze pagina zijn geen officiële standpunten van het Netwerk GOR.

Uitkomsten expertbijeenkomsten 2022

De deelnemers hebben adviezen en oplossingen gegeven over:

1. De omvang van de gezondheidsproblemen en het vastlopen van het steun- en zorgsystemen.
2. Kwetsbare groepen jongeren.
3. Het bereiken van jongeren.
4. Het betrekken van jongeren.

Uit de onderzoeken blijkt dat een deel van de jongeren tijdens de coronacrisis mentale gezondheidsproblemen heeft ontwikkeld. Vooral na de derde lockdown (december-januari 2022). Het gaat onder andere om een toename aan eenzaamheid, gedachten aan zelfdoding, en verlies van vertrouwen in de toekomst. De deelnemers aan de expertbijeenkomst herkenden dit beeld. Ook zij komen jongeren tegen met lichamelijke en mentale klachten. Dit vatten ze onder andere op als uitingen van mentale overbelasting.

Uitdagingen

De deelnemers vinden het belangrijk dat jongeren met deze psychosociale problemen snel geholpen worden. De lange wachtlijsten in de hele steun- en zorgketen maken dit lastig. Dit probleem speelt van school- tot studentencounselors, huisartsprakijken, jeugdprofessionals, tot aan de specialistische GGZ geestelijke gezondheidszorg (geestelijke gezondheidszorg). Jongeren lopen het risico niet tijdig geholpen te worden. Soms kan dit betekenen dat problemen gaandeweg erger en complexer worden. Het behandelen van meer complexe problemen zorgt voor extra belasting van psychosociale hulpverleners. Dit kan leiden tot uitval, waardoor de personele inzet verder onder druk komt te staan. Volgens de beleidsmakers is afwachten niet langer ethisch verantwoord.

Adviezen en oplossingen

De deelnemers vinden dat jongeren minder lang zouden moeten wachten op hulp. Zij adviseren in te zetten op de volgende zaken:

1. Wachttijdbemiddeling om de wachttijd te verkorten.
2. Ervaringsdeskundigen om de wachttijd te verlichten door jongeren alvast te ondersteunen. Ervaringsdeskundigen staan dichter bij jongeren dan volwassenen. Ze maken het makkelijker problemen bespreekbaar te maken die jongeren niet altijd delen met volwassenen.
3. Gemeentelijke coördinatoren die mensen met een hulpbehoefte verbinden aan hulpverleners. Zodat de beschikbare steun en zorgcapaciteit beter gebruikt wordt.
4. Zichtbaar maken van bestaande ondersteuningsmogelijkheden.
5. Inzichtelijk maken welke ondersteuning wel of niet werkt.
6. Preventie om jongeren gezond en veerkrachtig te houden. Met als uitgangspunten integrale samenwerking in de wijk, gestoeld op:
    
   • een gedeeld begrippenkader.
   • een overstijgend, verbindend en positief thema als ‘veerkracht’.
   • het betrekken van jongeren, ouders, scholen en docenten, (sport)clubs, jongerenwerk en jeugdprofessionals.
   • het inregelen van de randvoorwaarden voor samenwerking, namelijk (I) wet- en regelgeving en (II) structurele financiering.
7. Volwassenen om jongeren te helpen weerbaarder te maken. Ze kunnen bijvoorbeeld het gesprek aangaan over het wereldbeeld van jongeren. Is het leven maakbaar? Mag moeite en lijden deel zijn van jouw leven?

Bij kwetsbare groepen gaat het om groepen jongeren waar de problemen relatief vaker voorkomen dan bij jongeren in het algemeen. Volgens de deelnemers zijn kwetsbare groepen jongeren onvoldoende in beeld bij beleidsmakers en onderzoekers.

Uitdagingen

Kwetsbare groepen blijven uit beeld wanneer jongeren als één groep worden beschouwd. Het in kaart brengen van kwetsbare groepen is nodig voor gemeenten om samen met scholen en professionals preventief te kunnen handelen.

Adviezen en oplossingen

De deelnemers adviseren:

1. Breng in kaart en analyseer wat een groep kwetsbaar maakt; hoe beschermende en risicofactoren samenhangen met de gezondheid van jongeren.
2. Ga op basis van de informatie over kwetsbaarheden na hoe we deze kwetsbaarheden bij jongeren kunnen verminderen.

Volgens de deelnemers bereikt de overheid met haar berichtgeving over de coronamaatregelen lang niet alle burgers en zeker de jongeren niet. Van jongeren die de overheid wel bereikt, begrijpt een deel de boodschap niet.

Uitdagingen

Volgens de deelnemers sluit de communicatiestijl vanuit de overheid niet aan bij de mediakanalen, belevingswereld, en leefsituatie van jongeren. Het maakt niet inzichtelijk wat voor hen de consequenties zijn van de coronacrisis en overheidsmaatregelen. Daarnaast is er veel negatief nieuws over de coronacrisis en de situatie van jongeren. Dat kan leiden tot een ‘selffulfilling prophecy’ van klachten en problemen onder jongeren.

Adviezen en oplossingen

De deelnemers hebben de volgende adviezen:

1. Maak gebruik van mediakanalen die populair zijn onder jongeren, zoals TikTok.
2. Pas je mediastrategie aan wanneer mediavoorkeuren onder jongeren veranderen.
3. Werk zoveel mogelijk met visuele middelen (plaatjes en filmpjes).
4. Zet in op ambassadeurs uit lokale gemeenschappen, gemeenten, scholen, en jongerenwerk om de boodschap duidelijk over te brengen en te laten aansluiten bij de leefwereld van jongeren.
5. Deel positieve, hoopgevende verhalen en onderzoeksuitkomsten over jongeren met het brede publiek. Doorbreek een spiraal van negatieve beeldvorming.

De deelnemers zien dat het draagvlak onder jongeren voor coronamaatregelen laag is. Mocht een nieuwe coronagolf leiden tot het instellen van maatregelen, dan kan de naleving problematisch worden.

Uitdaging

Een reden waarom het draagvlak laag is heeft, volgens de deelnemers, te maken met een gebrek aan ervaren erkenning onder jongeren. Velen van hen hebben zich aan de coronamaatregelen gehouden om anderen groepen in de samenleving te beschermen. Het volgen van de maatregelen pakte niet voor alle jongeren positief uit. Het had een negatief effect op hun mentale gezondheid. Jongeren voelen zich vaak niet serieus genomen. De opofferingen die ze hebben gemaakt voor de samenleving door zich aan de maatregelen te houden, worden zelden gezien en erkend. In de media is sprake van negatieve beeldvorming over de rol van jongeren in de crisis. Daarnaast gaf het coronabeleid tijdens de vorige oplevingen van het virus weinig ruimte voor regionaal (afwijkend) beleid. 

Adviezen

De deelnemers adviseren:

1. de impact van corona op jongeren serieus te nemen;
2. de inzet en naleving van de maatregelen door jongeren om anderen te beschermen te erkennen; 
3. jongeren te betrekken bij het maken van beleid dat hen raakt: praat met jongeren en niet over jongeren. Ga in gesprek over problemen die zij ervaren, wat voor hen belangrijk is, wat zij denken nodig te hebben, en welke oplossingen zij aandragen.

Deze bevindingen komen van de deelnemers uit expertbijeenkomsten in juni 2022. Het Netwerk GOR organiseerde deze bijeenkomsten naar aanleiding van het kwartaalonderzoek Jeugd (meetronde 3) en de Corona Gezondheidsmonitor Jeugd 2021. Deze onderzoeken en expertbijeenkomsten maken deel uit van het Gezondheidsonderzoek COVID-19.