Resultaten van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen

Kijk voor meer informatie en links naar de resultaten van de verschillende metingen van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen op monitorgezondheid.nl/gezondheidsmonitor-volwassenen-en-ouderen.

De meest recente resultaten zijn van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020. In het najaar van 2022 is een nieuwe meting van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen uitgevoerd. De resultaten hiervan komen halverwege 2023 beschikbaar. In 2024 wordt de volgende meting van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen uitgevoerd.

Hieronder vatten we enkele resultaten samen van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020. Deze meting is een ‘normale’ meting en formeel geen onderdeel is van het Gezondheidsonderzoek COVID-19. Toch zijn de resultaten gezien het moment van afname in het najaar van 2020 relevant voor het meten van de invloed van de coronaperiode.

Uit deze meting blijkt dat het percentage volwassenen dat hun gezondheid als (zeer) goed beoordeelt steeg naar 79%. Van de volwassenen had 6% een hoog risico op een angststoornis of depressie en dit risico is verhoogd onder jonge volwassenen van 18 tot en met 34 jaar oud. Ook is een toenemende trend in eenzaamheid te zien.  Omdat niet alle onderwerpen ook in de metingen hiervoor zijn uitgevraagd, is een vergelijking met eerdere metingen niet altijd mogelijk. Kijk voor een overzicht van de onderwerpen uitgevraagd per meting op monitorgezondheid.nl.

Toename in goed ervaren gezondheid

Het percentage volwassenen in Nederland dat hun algemene gezondheid als goed of zeer goed beoordeelt, is toegenomen van 76% in 2016 naar 79% in 2020. In de eerste meting, in 2012, beoordeelde 77% van de volwassenen hun gezondheid als (zeer) goed. Het percentage volwassenen met een goede gezondheidservaring is hoger onder mannen (81%) dan onder vrouwen (77%) en hoger onder jonge volwassenen van 18 tot en met 35 jaar (88%) en hoger opgeleiden (87%).

Verhoogd risico op angststoornis of depressie onder jonge volwassenen

In 2020 had 6% van alle volwassenen in Nederland een hoog risico op een angststoornis of depressie. Dit is gemeten met 10 vragen over hoe men zich de afgelopen 4 weken voelde. Hoewel het risico op een angststoornis of depressie de afgelopen jaren licht afnam onder volwassenen van 35 jaar en ouder, nam dit risico juist toe bij jonge volwassenen van 18 tot en met 34 jaar. Van de jonge volwassenen had in 2020 9% een hoog risico op een angststoornis of een depressie. In 2016 was dit nog 7% en in 2012 6%. Naast de jonge volwassenen, komt een hoog risico op een angststoornis of depressie vaker voor bij vrouwen (7%), inwoners met een laag opleidingsniveau (15%) en in stedelijke gebieden. Bijna 1 op de 5 (18%) volwassenen gaf in 2020 aan dat ze zich meer angstig voelden door de coronaperiode en 14% meer depressief.

1 op de 5 volwassenen had veel last van stress

Bijna 1 op de 5 volwassenen (18%) had in 2020 (heel) veel last van stress in de 4 weken voorafgaand aan het invullen van de vragenlijst. Meer dan de helft (60%) van de volwassenen had last van een beetje tot heel veel stress. Van de volwassenen gaf 23% aan meer stress te hebben door de coronaperiode. Stress komt vaker voor onder vrouwen (20%) dan mannen (15%).

Toenemende eenzaamheid

Er is een toenemende trend in eenzaamheid te zien, ook al vóór de coronaperiode. In 2020 voelde bijna de helft (47%) van de volwassenen in Nederland zich eenzaam en 11% voelde zich ernstig tot zeer ernstig eenzaam. Dit is een stijging ten opzichte van 2016, toen voelde 43% zich eenzaam en 10% (zeer) ernstig eenzaam. In 2012 lagen de percentages voor eenzaamheid nog lager dan in 2016, toen voelde 39% zich eenzaam en 8% voelde zich (zeer) ernstig eenzaam. In 2020 was 29% van de volwassenen emotioneel eenzaam en 30% sociaal eenzaam. Sociale eenzaamheid is eenzaamheid door een gebrek aan een sociaal netwerk, zoals vrienden, familie en buren. Emotionele eenzaamheid is eenzaamheid door het missen van een intieme band met iemand, zoals een goede vriend of een partner. Vrouwen zijn iets vaker emotioneel eenzaam dan mannen (30% tegenover 27%), terwijl mannen vaker sociaal eenzaam zijn (32% tegenover 28%).

Situatie tijdens de meting

Voor een deel van de onderwerpen zijn de gegevens verzameld door de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en samengevoegd met gegevens van het CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek) uit de Gezondheidsenquête. Het CBS heeft tijdens het hele jaar 2020 gemeten. De vragenlijst van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020 is afgenomen in de periode 7 september 2020 tot en met 18 december 2020.

In deze periode golden strikte maatregelen. Men moest 1,5 meter afstand houden. Vanaf eind september werden de maatregelen aangescherpt. Er mochten maximaal 3 bezoekers thuis worden ontvangen en sportwedstrijden waren zonder publiek. In oktober was er sprake van een tweede coronagolf en gold er een gedeeltelijke lockdown. Halverwege oktober sloot de horeca en konden evenementen niet doorgaan. Sportwedstrijden waren niet meer toegestaan. Vanaf begin november werd de gedeeltelijke lockdown verzwaard. Men moest zoveel mogelijk thuisblijven. Bekijk de tijdlijn van coronamaatregelen voor een overzicht.