Bestrijdingsmiddelen zijn niet uit ons dagelijks leven weg te denken. Zo past men gewasbeschermingsmiddelen toe om landbouwgewassen te beschermen tegen ziekten en plagen. Biociden worden gebruikt voor desinfectie, voor conservering en voor het bestrijden van plaagdieren en andere schadelijke organismen buiten de landbouw.

Maar het gebruik van bestrijdingsmiddelen kan ook negatieve gevolgen hebben voor mens en milieu. Daarom denkt het RIVMRijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu ook mee over methoden om de neveneffecten van bestrijdingsmiddelen te beoordelen.

Nationaal beleid

Het RIVM adviseert de nationale overheid over de gevolgen van het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Dat doen we op meerdere manieren. We ontwikkelen methoden waarmee de overheid de risico’s van bestrijdingsmiddelen beoordeelt voordat deze middelen worden toegelaten tot de markt. We leveren de onderbouwing voor normen voor de maximale concentratie van bestrijdingsmiddelen in de leefomgeving, de werkplek, drinkwater en voeding.

We adviseren over maatregelen om risico’s voor mens en milieu te beheersen en te verminderen. Ook verbinden we kennis om juist gebruik van bestrijdingsmiddelen te bevorderen.

Modellen en methodieken voor risicobeoordeling

Het RIVM is internationaal toonaangevend bij het vormgeven van de risicobeoordeling van bestrijdingsmiddelen. Het RIVM drukt zowel op Europees als op mondiaal niveau een stempel op risicobeoordelingsmethodieken. In Europees verband doen we dat via werkgroepen van het ECHAEuropean Chemicals Agency en de EFSAEuropese Voedselveiligheidsautoriteit, maar ook in de Europese onderzoeksprogramma’s. Op mondiaal niveau werkt RIVM mee aan activiteiten van de OECDOrganisation for Economic Co-operation and Development, FAOFood and Agriculture Organization en WHO.

Het RIVM werkt aan de ontwikkeling van cumulatieve risicobeoordeling van bestrijdingsmiddelen. Deze methodologie moet het mogelijk maken om de risico’s van gelijktijdige blootstelling aan meerdere gewasbeschermingsmiddelen af te wegen.

Bestrijdingsmiddelen in water

Ons onderzoek naar bestrijdingsmiddelen in water kent veel verschillende facetten. Zo onderzoeken we hoe bestrijdingsmiddelen zich verspreiden in grondwater en adviseren we over maatregelen om de kwaliteit van grondwater te waarborgen.

Door klimaatverandering zijn er meer perioden van droogte. In deze perioden neemt de concentratie van bestrijdingsmiddelen toe in oppervlaktewater dat gebruikt wordt voor drinkwater. Het RIVM onderzoekt welke gevolgen dit heeft voor onze drinkwatervoorziening.

Bij het zuiveren van water worden bestrijdingsmiddelen gebruikt voor desinfectie. Het RIVM onderzoekt of er voldoende rekening wordt gehouden met schadelijke stoffen die kunnen ontstaan bij het ontsmetten van het water.

Omwonenden

Onder omwonenden van landbouwpercelen leven vragen over de gevolgen van het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de agrarische sector voor hun gezondheid. Het RIVM heeft onderzoek gecoördineerd naar de blootstelling van omwonenden van bollenvelden aan bestrijdingsmiddelen. In de buurt van bollenvelden zijn resten gevonden van bestrijdingsmiddelen in de buitenlucht rond woningen, in het stof op de deurmat en in het huisstof. Daarnaast zijn resten gevonden in de urine van omwonenden, bij volwassenen en bij kinderen. De gehalten van gemeten middelen in de lucht en urine waren niet hoger dan de risicogrenzen. Wel is meer onderzoek nodig naar het risico van alle bestrijdingsmiddelen voor omwonenden.